Blog with Sidebar
19169
paged,page-template,page-template-blog-large-image,page-template-blog-large-image-php,page,page-id-19169,page-child,parent-pageid-1815,paged-8,page-paged-8,stockholm-core-2.4,select-theme-ver-9.6.1,ajax_fade,page_not_loaded,,qode_menu_,wpb-js-composer js-comp-ver-7.5,vc_responsive

Recensione: “Le merendanze” van Clara Sereni

copertina: fotografia archivio RCS libri. Progetto grafico di Mucca Design

Voor wie graag een roman in het Italiaans leest!

De titel Le merendanze is ontstaan door twee woorden samen te voegen, het woord merenda dat tussendoortje betekent en het woord pranzo dat lunch betekent.

Het is een prachtig verhaal over vijf Italiaanse vrouwen, Giulia, Laura, Lucilla, Francesca en Caterina, ieder met haar eigen achtergrond, lotsbestemming en gevoelens van eenzaamheid. De vrouwen komen in contact met een groep naar Italië geëmigreerde vrouwen die een achtergrond hebben van vluchten, armoede, geweld, vernederingen en intimidatie. Aangekomen in Italië hebben de buitenlandse vrouwen moeite om de taal te leren en om te integreren.

De Italiaanse vrouwen staan op hun beurt uit angst voor het onbekende niet erg open voor contact. De buitenlandse vrouwen zijn anders, ze zijn – de ander. Gaandeweg zien de Italiaanse vrouwen in hoeveel hulp de emigrati nodig hebben en herkennen zij hun eigen eenzaamheid in elkaar.

Ze besluiten om samen een project op te zetten: samen een caritas diner organiseren dat bestaat uit diverse merendanze. Ook al zijn de Italiaanse en de buitenlandse vrouwen verschillend, door het schoonmaken, versieren van de zaal, koken en met elkaar iets moois creëren ontstaat een gevoel van sorellanza, zusterschap en verbinding waardoor alle vrouwen zich goed voelen.

 

 

 

 

Versione italiana:

Il titolo: la parola merendanzo è costruita dalla parola merenda e la parola pranzo.

È la storia di un incontro fra donne italiane e non-italiane che hanno un retroterra diverso, bisogni e destini distinti e anche le loro solitudini. Ci sono cinque personaggi principali cioè: Giulia, Laura, Lucilla, Francesca e Caterina che tutte le cinque sono eroine e contribuiscono all’immagine.

All’inizio le donne italiane non sono aperte o positive verso le extracomunitarie. Le donne straniere sono diverse – sono le altre. Anche se le eroine sono tutte diverse, quello che le unisce è la sorellanza. Hanno trovato un modo di sentirsi vicine in un progetto comune. Lo scopo è di organizzare la merendanza insieme, di creare una bella festa, di pulire e decorare la sala insieme, di fare carità, di partecipare, di sentirsi buone!

 

“ Così la preparazione del cibo è stare insieme, e le parole vengono meno difficile, è c’è la curiosità di imparare “cipolla” o “aneto” in una lingua o nell’altra. C’è modo di sentirsi vicine per un progetto comune”. (p. 228).

 

“ Zo wordt het bereiden van de maaltijd een samenzijn en komen de woorden minder moeilijk en is er de nieuwsgierigheid om een woord te leren als “ui” of “dille” in de ene of de andere taal. Het is een manier om je verbonden te voelen met elkaar door een gemeenschappelijk project”.

 

Clara Sereni, “Le merendanze”, Milano, RCS Libri S.p.a.,2004.

Tekst en copyright Louise Helsloot MA – De Italiaanse Culturele Salon © 2020

Ricetta: Il timballo piatto tipico della Sicilia

Carlo Cracco executive chef van restaurant “Cracco” in Milaan noemt de timballo een “miracolo della cucina Siciliana” ofwel “een wonder van de Siciliaanse keuken”, maar wat is een “timballo” nu eigenlijk?

Het woord “timballo” betekent “timbaal” en verwijst naar de metalen bakvorm waarin het gerecht dat het best te omschrijven is als een gevulde pasta-pastei wordt gemaakt. Deze “piatto tipico”, plaatselijke specialiteit, wordt gemaakt van boerenpastei tot chique klein pasteitje met regionale variaties op de vulling.

 

Ook in de Italiaanse literatuur wordt de timballo geroemd, zoals door de schrijver Giuseppe Tomasi di Lampedusa (1896-1957), hertog van Palma en prins van Lampedusa in zijn roman “Il Gattopardo”(1958) die postuum uitkwam.

In deze roman die zich afspeelt in de tweede helft van de negentiende eeuw beschrijft de auteur zijn leven en dat van zijn aristocratische familie op Sicilië. Wanneer Giuseppe Garibaldi met zijn aanhangers landt op het eiland komt er een einde aan het Koninkrijk der Twee Siciliën (het koninkrijk Napels en het koninkrijk Sicilië) en wordt het gebied ingelijfd bij de eenheidsstaat Italië. Hierdoor veranderen de maatschappelijke verhoudingen en de positie van de aristocratische familie. Het is prachtig om te lezen hoe de hoofdpersoon Don Fabrizio van Salina worstelt met de ideeën van de nieuwe tijd, het einde van het feodale systeem en de opkomende macht van de burgerij.

 

Om de zomer in koelte door te kunnen brengen verlaat de familie het paleis in Palermo en vertrekt naar Donnafugata. Als lezer reis je met hen mee in een krakende koets over oude stoffige ezelspaden en langs heuvels die geel kleuren onder een gloeiende zon. Vanuit de raampjes kun je de zinderende warmte bijna voelen op je gezicht en ruik je de geur van de eucalyptusbomen.

De naam van het plaatsje Donnafugata is fictief en is waarschijnlijk een antiek domein van de familie in Palma di Montechiaro in de provincie Agrigento. De aankomst van de familie wordt groots gevierd met een uitgebreide “pranzo” (lunch) met als culinair hoogtepunt drie torenhoge “timballo’s” welke door drie bediendes in groene livreien op zilveren dienbladen de eetzaal worden binnengebracht. Je kunt ze door de smakelijke beschrijving bijna proeven:

 

L’oro brunito dell’involucro, la fragranza di zucchero e di cannella che ne emanava non erano che il preludio della sensazione di delizia che si sprigionava dall’interno quando il coltello squarciava la crosta; ne erompeva dapprima un vapore carico di aromi, si scorgevano poi i fegatini di pollo, gli ovetti duri, le sfilettature di prosciutto, di pollo e di tartufi impigliate nella massa untuosa, caldissima dei maccheroncini corti cui l’estratto di carne conferiva un prezioso color camoscio (pp. 92-93).

 

De goudbruine buitenkant die de pastei omhulde en de geur van suiker en kaneel die je eruit op kon snuiven waren alleen nog maar de voorbode van de verrukkelijke zintuigelijke ervaring die vrijkwam toen het mes de korst doorkliefde: eerst ontsnapte er met kracht een damp vol aroma’s, vervolgens werd je kippenlevertjes, hardgekookte eitjes, dungesneden ham reepjes, kip en truffel gewaar in een enorme hoeveelheid romige warme macaroni waaraan het rundvleesextract een prachtige oranje-gele kleur had afgegeven.

(de vertaling is van mij).

 

 

Naast veel huishoudelijk personeel, huismeesters, bedienden en koks, heeft de aristocratie van Sicilië vaak ook Franse chefs in dienst gehad. Om die reden is de “timballo” ook bekend als “gattò a’francisi”, naar het Franse “gâteau” of als “gattò del monsù, naar “monsieur.”

De roman is verfilmd door Luchino Visconti en in 1963 uitgekomen met in de hoofdrollen sterren als Claudia Cardinale, Burt Lancaster en Alain Delon.

 

De veelvoud aan kleuren en geursensaties van de Siciliaanse keuken zie je ook in de natuur van het eiland: zo bloeit aan de noordkust de Pomelia Palermitana, meer bekend als Plumeria of Frangipani met haar zoetgeurende witgele bloemen het symbool van de stad Palermo. Tussen Catania en Siracusa zie je het geel van de citroenbomen terwijl in de wijngaarden rond de stad Trapani het wit van de Catarratto druif en het diepe blauw van de Nero d’avola overheerst. Rond de steden Agrigento and Ragusa staan vanaf mei de olijfbomen in bloei en in de bossen rond de Etna zie je gele mimosa en geuren de eucalyptusbomen waarvan van de bloemen goudbruine honing wordt gemaakt.

 

Zin gekregen om zelf eens een timballo uit te proberen?

Hieronder staat een recept voor de variazione met pisellini en prosciutto!

 

Il timballo di maccheroni con pisellini e prosciutto

 

Verwarm de oven voor op 180 graden.

 

Je kunt zelfgemaakt kruimeldeeg of kant en klaar kruimeldeeg gebruiken.

 

Ingrediënten voor zelfgemaakt kruimeldeeg:

300 gram meel –   300 grammi di farina

125 g. boter       –   125 g. di burro

125 g. suiker     –   125 g. di zucchero

1 ei en 2 dooiers – 1 uovo e 2 tuorli

snufje zout           – un pizzico di sale

Kneed alle ingrediënten tot een mooi luchtig deeg en bewaar in de ijskast.

 

Intussen maak je de besciamella saus van:

35 gram meel – 35 g. di farina

35 g. boter     – 35 g. di burro

500 ml. melk – 500 ml. di latte

half theelepeltje zout – mezzo cucchiaino di sale

 

Ingrediënten voor de vulling:

600 g. macaroni – 600 g. di maccheroni

250 g. tomatensaus – 250 g. di salsa di pomodoro

200 g. diepvries erwtjes – 200 g di pisellini surgelati

mezza cipolla – halve ui

150 g. gekookte hamreepjes – 150 g di prosciutto cotto tagliato a striscioline

150 g. caciocavallokaas geraspt – 150 g. di caciocavallo grattugiato

(kaas uit Zuid Italië van volle koeien of buffelmelk, zoet of pikant)

100 g. braadworst of salami naar keuze – 100 g di salsiccia o di salame (facoltativo)

 

Zo maak je het:

 

Verwarm de tomatensaus zachtjes, laat de erwtjes ontdooien in een pan met weinig water tot beetgaar, voeg de halve ui in schijfjes toe en laat afkoelen.

 

Meng in een grote kom de hamreepjes, de geraspte caciocavallokaas, de braadworst of salami in stukjes en voeg ook de erwtjes toe. Rol ¾ van het deeg uit tot een cirkel van 25 cm diameter en een halve cm dikte. Bekleed hiermee de bodem en de randen van de ingeboterde en met meel bestoven pasteivorm. Bewaar deze in de ijskast terwijl je de macaroni “al

dente” kookt volgens de aanwijzing op de verpakking. Wanneer deze klaar is goed afgieten en afmaken met de tomatensaus, de besciamellasaus en in de kom gieten bij de rest van de vulling. Goed met elkaar vermengen, gebruik hiervoor een grote lepel of je handen.

 

Maak van de rest van je deeg nu een kleinere cirkel met dezelfde dikte van halve cm, houd nog wat deeg over voor de decoratie.

Giet de gehele vulling in de met deeg bekleedde pasteivorm, let op dat de vulling goed is verdeeld, egaliseer en bedek met de kleine cirkel. Decoreer de timballo zoals je het leuk vindt Klop een eierdooier zachtjes op met twee eetlepels water en bestrijk de bovenkant.

Verwarm in de voorverwarmde oven ongeveer 1 uur op 180 graden. Laat even afkoelen alvorens je de timballo uit de vorm haalt.

Buon Appetito!

 

Recept: Maria Teresa Di Marco

https://cucina.corriere.it/ricette/primi-piatti/timballo-maccheroni-pisellini-prosciutto_bcfa62ee-c693-11e6-84f8-50724e442573.shtml

 

Wil je een kijkje nemen in restaurant Cracco in Milaan?

https://www.ristorantecracco.it/

 

De aankomst van de familie met de koets in Donnafugata:

 

 

Tomasi di Lampedusa, “Il Gattopardo”, Feltrinelli Editore, Milano, 2012.

Vertaling door Anthonie Kee, “De Tijgerkat”, Atheneum-Polak & Van Gennep, Amsterdam, 2007.

Tekst: Louise Helsloot MA – De Italiaanse Culturele Salon © 2021

De Franse Salon en de Italiaanse Salotto

Foto: www.cubra.nl/PM/Gresset_Groepsportret.htm

In de 17e en 18e eeuw worden er in Frankrijk diverse literaire salons opgezet naar het voorbeeld van de Italiaanse hofcultuur. In deze salons (Salon in het Frans, Salotto in het Italiaans) komen schrijvers, filosofen en kunstenaars samen om te discussiëren over hun werk en te luisteren naar voordrachten, poëzie en muziek.
De gastvrouwen die deze salons organiseren worden Salonnières in het Frans en Salottiere in het Italiaans genoemd. Het zijn vrouwen uit de hogere bourgeoisie en aristocratie die culturele activiteiten organiseren, niet exclusief voor de adel aan het hof maar juist toegankelijker voor een breder publiek dat bestaat uit mannen èn vrouwen.

Klik hier voor het gehele artikel.

Recensione: “Occhi di marrone” di Iacopo Maccioni

Per la versione italiana: leggi in fondo alla pagina

 

Beste lezers en lezeressen van mijn blog over de Italiaanse literatuur, buongiorno!

Vandaag gaan we van start met een aangrijpende roman van Iacopo Maccioni over vriendschap en liefde gedurende de Tweede Wereldoorlog in de historische context van het concentratiekamp Theresienstadt.

 

 

Occhi di marrone:

Tsvi, Dora, haar vader Otto en Zeev, vier levens die elkaar kruisen in een door God verlaten oord, het concentratiekamp van Terezín, ook bekend onder de door de Duitsers gegeven naam Theresienstadt. De inwoners moeten zien te overleven onder inhumane omstandigheden.
In de hoop in leven te blijven, werken de gevangenen gedwongen mee aan een promotiefilm over deze door de Führer aan de Joden geschonken stad, die het kamp weergeeft als een vakantieparadijs. Anderen nemen als musicus in het orkest of als zanger in het koor deel aan de muzikale uitvoering van het Requiem van Verdi, voor het officiële bezoek van enkele hooggeplaatste nazi’s en een delegatie van het Internationale Rode Kruis. In contrast met deze illusie wordt ondertussen dagelijks de lijst met de namen van de mannen, vrouwen en kinderen die op transport gaan naar Auschwitz groter. In deze omstandigheden maken we kennis met Tsvi, die een ontluikende liefde koestert voor Dvora en met haar vader Otto die de realiteit verwart en denkt in een vakantieoord te zijn, omdat hij niet kan bevatten waar hij is aangekomen. Wanhopig zoekt Tsvi de mooie kastanjebruine ogen (occhi di marrone) van Dvora in de rij mensen die verslagen afgevoerd wordt naar een van de laatste transporten en begrijpen we hoe Tsvi zelf als door een wonder, uit een zelfde rij gered is door een militair, toen hij met zijn ouders klaar stond om in te stappen in een van de treinen. Vanaf dat moment lijkt het als of hij niet meer bestaat omdat hij op geen enkele lijst meer voorkomt.

 

 

Met zijn roman herdenkt Iacopo Maccioni de talloze slachtoffers van de Shoah. Hij verwoordt op een aangrijpende manier de emoties van angst en wanhoop van zijn personages maar vooral ook hun heldenmoed en medemenselijkheid die blijkt uit hun daden. Heroïsche daden die, zoals hij het zelf verwoordt: “het mogelijk maken voor ons om te blijven geloven in de menselijkheid zelf in momenten van vertwijfeling ”.

De schrijfstijl van Maccioni heeft bijna iets autobiografisch, alsof hij er zelf bij is en vertelt wat hij ziet. Met deze boeiende geëngageerde roman over de Shoah appelleert de auteur mede aan ons moreel besef om het racisme, dat ook in onze tijd op de loer ligt te bestrijden.

 

Informatie over de auteur:

Ik heb Iacopo Maccioni ontmoet in 2015 in Lucignano in de provincie Arezzo, waar ik deel heb genomen aan een Italiaans-Nederlands congres over inclusie in het Italiaanse onderwijs.
Op de omslag van zijn boek wordt Iacopo Maccioni door Davide Franchi beschreven als een man die houdt van muziek en van reizen, maar vooral als iemand die graag mensen ontmoet en geïnteresseerd is hun verhalen. Als vroegere leerkracht en schoolhoofd heeft hij met veel passie bijgedragen aan het onderwijs in deze regio. Maccioni heeft onderwijscongressen georganiseerd en diverse artikelen gepubliceerd op onderwijs- en opvoedkundig gebied. Daarnaast heeft hij meegewerkt aan de realisatie van Aspettando il maestro (2012), een film van de regisseur Rachid Benhadj over het familieleven van vijf leerlingen van een school in San Savino die samen in een schoolband spelen. Andere werken van de auteur zijn: Onirismi (Europea Edizioni, 2013), uitgekozen voor de Primo Premio di Letteratura Città di Como in 2014 en finalist in 2017, van de Premio Letterario Nazionale Giovane Holden, voor de sectie uitgegeven werken, Ti racconto una storia (Albatrello, 2016) en nu Occhi di marrone (Giovane Holden Edizioni, 2018) waarvoor hij de Premio Nazionale Giovane Holden heeft gewonnen voor de sectie niet uitgegeven werken.

 

Versione italiana

 

Cari lettori e care lettrici del mio blog sulla letteratura italiana, buongiorno!

Iniziamo oggi con un romanzo toccante di Iacopo Maccioni sull’amicizia e sull’amore nella Seconda Guerra Mondiale nel contesto storico del campo di concentramento di Theresienstadt:

 

Copertina: Davide Franchi con prefazione di Jack Arbib

 

Occhi di marrone (2018)

Tsvi, Dora, suo padre Otto e Zeev, quattro vite che s’incrociano in un posto dimenticato da Dio: il campo di concentramento di Terezìn, noto anche come Theresienstadt. I prigionieri devono sopravvivere in uno stato disumano. Nella speranza di restare in vita sono anche obbligati a interpretare e realizzare un film propagandistico sulla città regalata dal Führer agli ebrei. Qui il campo è presentato come un paradiso, un luogo ameno di vacanza. Un gruppo numeroso di musicisti e cantanti partecipano alla realizzazione del Requiem di Verdi che sarà eseguito in occasione della visita di alcuni gerarchi nazisti e della Croce Rossa Internazionale. Intanto, a contrasto con quell’illusione, la lista con i nomi degli uomini, delle donne e dei bambini che partono con i convogli per Auschwitz, cresce ogni giorno.
In queste circostanze, facciamo conoscenza con Tsvi, che nutre un amore nascente per Dvora, e con suo padre Otto, il quale, incapace di gestire la realtà e confuso, pensa di essere arrivato in una residenza di vacanza. Disperato Tsvi cerca gli occhi di marrone, della castagna più bella, di Dvora, nelle persone in fila, in attesa di salire in uno degli ultimi convogli. Tsvi, tempo prima, era stato miracolosamente salvato da un militare mentre, in una fila simile, era in attesa di salire sul treno con i suoi genitori. Da quel momento è come non esistesse più perché non inserito più su nessun elenco.

 

 

 

 

Nel suo romanzo Iacopo Maccioni ricorda tutte le vittime della Shoah. Impressionante come, in modo commovente, esprima i sentimenti di paura e di disperazione dei suoi personaggi, e, soprattutto, come riveli l’umanità di essi attraverso i loro atti di eroismo. Atti che, come scrive l’autore: “ci consentono di poter continuare a credere nell’umanità anche in momenti in cui il dubbio sembra prevalere”.
La scrittura di Maccioni sembra quasi autobiografica, appare come se lui fosse parte della storia e raccontasse quello che vede. Con questo romanzo sulla Shoah, lo scrittore fa appello, inoltre, al nostro senso morale per combattere il razzismo che, anche nei nostri tempi, si presenta come rischio possibile.

 

Informazioni sull’autore:

 

Ho incontrato a Iacopo Maccioni nel 2015 quando sono stata a Lucignano, nella provincia di Arezzo, dove ho assistito a un convegno Italiano-Olandese sull’inclusione scolastica.
Sulla copertina del libro, Maccioni è descritto come una persona che ama la musica e viaggiare, ma soprattutto come persona interessata alle storie. E come, da insegnante e dirigente scolastico, abbia contribuito, con molta passione, all’educazione scolastica nella sua regione. Maccioni ha organizzato congressi sull’insegnamento e scritto vari articoli sulla scuola e sull’educazione. Inoltre, l’autore ha collaborato alla realizzazione del film Aspettando il maestro (2012) del regista Rachid Benhadj sulla vita di cinque alunni di una scuola di Monte San Savino che fanno parte di una banda musicale. Altre opere di Iacopo Maccioni sono: Onirismi (Europea Edizioni, 2013) selezionato al Primo Premio di Letteratura Città di Como nel 2014 e finalista, nel 2017, al Premio Letterario Nazionale Giovane Holden, nella sezione opere edite, Ti racconto una storia (Albatrello, 2016) e ora Occhi di marrone (Giovane Holden Edizioni, 2018), con il quale ha vinto il Premio Nazionale Giovane Holden, nella sezione opere inedite.

 

Iacopo Maccioni, Occhi di marrone, Giovane Holden Edizioni Sas, Viareggio (LU), 2018.
Bestellen kan via: Giovane Holden Edizioni/ e-mail: holden (at) giovaneholden (punt) it
In Nederland als E-book beschikbaar via: Bol.com

ISBN: 978-88-3292-127-4

Per ordini: Giovane Holden Edizioni

email: holden (at) giovaneholden (punto) it

Tekst en copyright Louise Helsloot MA – De Italiaanse Culturele Salon © 2018