Jk4u59, Public domain, via Wikimedia Commons

Verscholen in het groen van de olijfbomen in de Valle del Prino ligt ca. 10 km vanaf Imperia het middeleeuwse plaatsje  Dolcedo. Twee bergstromen, de “Prino” en de “Rio dei Boschi”, stromen door het centrum en verdelen het in delen verbonden door vijf bruggen.

We gaan Dolcedo ontdekken vanaf het monumentale Oratorio di San Lorenzo op de Piazza Don Giovanni Minzoni, die deze stad in het zuidoosten markeert. Van deze kerk, gebouwd in de stijl van de barok, vallen de voorgevel en twee klokkentorens op. De geschiedenis is interessant en gaat terug tot 1497. In dat jaar kwamen de Dominicaanse paters van het klooster van Taggia naar Dolcedo om een eenvoudig huis met een gebedsruimte te bouwen, omdat ze zich wilden wijden aan de ontwikkeling van de olijfcultuur. In de zestiende eeuw breidde hun nederzetting zich uit, maar werd nooit, zoals de bedoeling was, een groot kloostercomplex. Het gebouw zoals we het nu zien is uit de achttiende eeuw. Helaas is de kerk vaak gesloten; alleen geopend voor Palmzondag en speciale gelegenheden.

BeWeb © Dolcedo Oratorio di San Lorenzo

Verder slenterend door de caruggi, kleine smalle straatjes, komen wij aan bij de Ponte dei Cavalieri di Malta, een prachtige karakteristieke boogbrug gebouwd in 1292 door een militair-religieuze orde genaamd de “Gerosolomitani”, de “Ridders van San Giovanni di Gerusalemme”, die in 1530 de orde van de “Ridders van Malta” stichtten. Op de brug zie je nog een gravure in marmer uit 1292 en een achtpuntig Maltezer kruis.

Volgens de gemeente Dolcedo is het slechts gedeeltelijk zeker dat het epigram authentiek is. Ik citeer uit hun toeristische gids van Dolcedo, p. 26:

During a recent congress held in 1997, the historian F. Cervini raised some doubts with respect to the authenticity of the epigraph reporting the year 1292 for, according to his speech, there exist only few examples of engraved marble dating back to that period. The epigraph might therefore have been engraved at a later stage. He also doubted the authenticity of the cross located on the same bridge, always interpreted as the “signature” of the Knights of Malta. He reiterated that it might have also been engraved later with the aim to turn the bridge into a sacred place. Whatever the historical truth is, it may be affirmed with no margin of doubt that it is an impressive work of art.

Ponte dei Cavalieri di Malta © Elisa Giordanengo

Verwonder je over de bijzondere  hoge bouw van de pastel gekleurde huizen die je hier omringen, terwijl je over deze brug loopt.

De altane, de platte overdekte dakterrassen, zijn in vroeger tijden gebruikt voor het drogen van fruit en paddenstoelen.

Naast een bijna voelbare sfeer van vervlogen tijden, is er de traditie van het boerenleven die je proeft in Dolcedo.

De beste olijfolie gemaakt van de regionale Taggiasca olijf komt uit Dolcedo. Neem een lekker flesje mee van Frantoio Ghiglione, een lokaal familiebedrijf van Giuseppe Ghiglione, dat al sinds 1920 bestaat . Naast olijfolie, olijven en bosjes gedroogde kruiden, authentieke producten die jouw kookkunsten thuis in die van een echte Italiaanse chef doen veranderen, kun je er leuke cadeautjes als olijf-en citroenzeepjes kopen.kopen.

https://www.frantoioghiglione.it/en/oil-mill/

Naast de olijventeelt is het weven van sterke stoffen uit eigen gesponnen wol economisch belangrijk geweest voor Dolcedo. Werkkleding gemaakt van deze stof wordt arbasino of arbaxo genoemd. Volgens de legende wordt het al sinds de veertiende eeuw verkocht, waardoor het dorpsplein een levendige plek werd voor marktkooplieden en handelaren die vanuit hun bancarelle, hun kraampjes, ook leer, touw en wijnen verkochten.

Tegenwoordig wordt er in Dolcedo ieder tweede zondag van de maand een antiek en curiosamarkt georganiseerd en één waar je diverse biologische producten kunt kopen.

Daarnaast elke week op woensdag een mercato alimentare met de lekkerste ingrediënten voor lokale gerechten.

Het leven in Dolcedo is niet altijd voorspoedig geweest; In 1504 veroorzaakte een droogte hongersnood. Met financiële hulp van rijke families begon pater Agostino van Savona in 1505 een pandjeshuis om de armen te helpen. De ruimte onder de boog van het gebouw van Agostino werd een centrum van activiteiten voor liefdadigheid, lokale landbouwproducten zoals olie, groenten en wijn werden uitgedeeld en voor commerciële doeleinden doorverkocht om de lokale economie te helpen.

iStock by Getty Images

Tegenwoordig vind je in dit gebouw het Municipio, het stadhuis, waar de oude maataanduidingen voor olie en wijn nog te zien zijn. Tegenwoordig  organiseert men hier regelmatig antiek- en curiosamarkten, om lekker rond te snuffelen..

Wat je ook echt gezien moet hebben voor je vertrek is de Chiesa di San Tomasso in de Via Edmondo de Amicis.

In 1717 begon de Italiaanse architect Giacomo Filippo Marvaldi (1673-1743) aan een langdurige restauratie van deze oorspronkelijk romaanse kerk die in 1738 werd voltooid.

De barokke gevel, zoals we die vandaag de dag kunnen zien, is zijn creatie. De portiek, met aan weerszijden zuilen in zwarte steen, dateert uit de vijftiende eeuw. Het intense blauw van het interieur is majestueus.

iStock by Getty Images

Van belang zijn Il Martirio di San Pietro, “Het martelaarschap van Sint Pieter”, een schilderij van Gregorio De Ferrari (1647-1726) en andere kunstwerken toegeschreven aan de kunstenaars van de Scuola di Cambiaso en de broers Carrega. Daarnaast is er beeldhouwkunst om van te genieten; het beeld van de Madonna del Rosario in hout en de marmeren voorkant van het hoofdaltaar toegeschreven aan de broers Gagini.

Trouwens, voor Italiaanse taalliefhebbers; de uitdrukking Je bent een ongelovige Thomas, verwijzend naar de titel die de apostel verdiende voor zijn twijfels over de opstanding van Christus, staat in Italië bekend als Sei come San Tomasso, Je bent als Sint Thomas.

Wil je nog iets bijzonders op een legendarische plek rond Dolcedo zien? De Capella di Santa Brigida ligt op slechts 15 minuten rijden.

Santa Brigida, was een mystica uit Zweden, geboren in Finsta in 1303 als Brigitta Birgersdotter, dochter van de ridder Birger Persson. Als jong meisje was ze al erg religieus en wilde non worden, maar haar aristocratische familie besloot dat ze op dertienjarige leeftijd zou trouwen met een edelman genaamd Ulf Gudmarsson. Met hem kreeg zij acht kinderen. Samen ging het echtpaar op bedevaart naar Santiago de Compostela, waar Gudmarsson ziek werd en in 1344 overleed. Na zijn dood wijdde Brigitta zich aan de studie van de Schrift en ontving verschillende openbaringen. In 1346 reisde ze naar Roma om de goedkeuring van de paus te krijgen voor een klooster dat ze wilde stichten. Omdat de paus niet in Roma, maar in Avignon verbleef, duurde het tot 1369 voordat haar verzoek werd ingewilligd. Het eerste religieuze centrum werd gecreëerd in Vadsena, Zweden, door het kasteel dat door koning Magnus Erikson aan Brigitta was geschonken om te vormen tot een klooster. Brigitta maakte pelgrimstochten vanuit Milaan, Pavia, Assisi, Napels en Amalfi en preekte zelfs in Jeruzalem. Zij overleed in 1373 in Roma. In 1391 werd ze heilig verklaard door paus Bonifacius IX.

© commander-pix CC BY-SA 3.0. Wikimedia Commons.

Er zijn veel legendes over deze Heilige, zoals de volgende op basis waarvan de Capella di Santa Brigida is gebouwd:

Op weg naar Roma via Genua doorkruiste Santa Brigida Ligurië Ponente, waar mensen bang waren voor de duivel die door de valleien bij Dolcedo zwierf. Toen Satan, verkleed om haar te misleiden, ook haar benaderde, liet zij zich niet voor de gek houden; Ze sloeg meteen een kruis en joeg hem voorgoed weg.

De kapel ter ere van haar bij Dolcedo werd in 1425 gebouwd van grove steen en was een toevluchtsoord voor pelgrims. Tijdens een restauratie in 1986 werd een fresco ontdekt in het interieur van de kapel. Deze was behoorlijk beschadigd en er wordt onderzoek naar gedaan.

Bron: Dolcedo, Tourist Guide with historical-artistic notes by Natale Giovanni Trincheri, Pierangela Fierro Trincheri, and Adolfo Ranise, uitgegeven door de gemeente Dolcedo.

Overige foto’s: PW © 2019 – 2023

Tekst Louise Helsloot MA – De Italiaanse Culturele Salon © 2023

.

.

SERA DI LIGURIA

Lenta e rosata sale su dal mare
la sera di Liguria, perdizione
di cuori amanti e di cose lontane.
Indugiano le coppie nei giardini,
s’accendon le finestre ad una ad una
come tanti teatri.
Sepolto nella bruma il mare odora.
Le chiese sulla riva paion navi
che stanno per salpare.

AVOND VAN LIGURIA

Langzaam en zachtroze valt boven zee
de avond in Liguria.
Weemoedig denken geliefden terug aan wat eens was
en dingen die ver weg zijn.
In de parken zie je op dit uur de stelletjes dromerig dralen.
Eén voor één gaan achter de ramen van de huizen de lichten aan
als in een theater.
Onder de opkomende nevel geeft de zee haar zilte zeelucht af.
De kerkjes langs de kust lijken op schepen
die op het punt staan hun ankers te lichten en te vertrekken.

Vincenzo Cardarelli
(La traduzione è mia – de vertaling is van mij).

Vincenzo Cardarelli (1887-1959).

De Italiaanse journalist, schrijver en dichter Vincenzo Cardarelli geeft in zijn gedicht La Sera di Liguria een sfeerbeeld van de zonsondergang aan de Ligurische kust. Cardarelli heeft een tijd in Liguria gewoond en hield van deze streek. Hij beschrijft dan ook het  invallen van de avond zoals hij het vaak gezien moet hebben; als een zacht avondlicht dat door de sfeer die het creëert je raakt in de ziel. Die romantische sfeer is voelbaar wanneer je in Liguria verblijft.

De mooie regio met haar rijke mediterrane vegetatie en steeds weer een andere baai die je verrast, heeft dan ook sinds tijden mensen geïnspireerd; kunstenaars, schrijvers, dichters, maar ook natuurfotografen, tuinarchitecten en culinaire experts.

Liguria ligt aan de Middellandse Zee, aan de Ligurische Zee om precies te zijn. De Italiaanse Rivièra grenst in het westen aan de Franse Cote d’azur, in het noorden aan Piemonte en in het oosten aan Emilia-Romagna en Toscane. Vanaf Genua naar het oosten wordt de Ligurische kustlijn de Riviera di Levante genoemd en vanaf Ventimiglia tot aan Genua de Riviera di Ponente bekend als de Riviera dei Fiori ofwel: de Bloemen Rivièra.

Zowel aan de kust als in het achterland van de Bloemen Rivièra is heel veel te beleven! Voor elke Italië-liefhebber is er in dit gedeelte van de Ligurische kust wel iets te vinden! Van de markt in Ventimiglia tot een culturele stedentrip naar Genua, luxe winkelen in het mondaine San Remo en Alassio tot genieten in meer gemoedelijke badplaatsen als Albenga of Loano.

In het achterland in de heuvels kun je middeleeuwse dorpjes bezoeken als Dolcedo en Dolceacqua.

Sportievelingen kunnen zich uitleven op diverse mountainbike en hike-routes die hier in de heuvels zijn uitgezet, terwijl langs de kustlijn ook genoeg minder intense wandelroutes te belopen zijn zoals de Via antica tussen Albenga en Alassio. Tussen Ospedaletti en San Lorenzo a mare is een pista ciclabile, een 24 km lang fietspad gerealiseerd om de kust veilig op de fiets te ontdekken.

Het openbaar vervoer is in dit gedeelte van Liguria goed geregeld. Voor mensen zonder auto rijden er regionale treinen en sneltreinen die de plaatsen langs de kustlijn verbinden. Eenmaal aangekomen kun je met een lokale bus of taxi overal komen. Houd wel rekening met zo af en toe een ritardo, een vertraging van je trein, maar ja, je bent op vakantie…

Ook voor watersporters is het er goed toeven met vele leuke haventjes in zicht. Je kunt zelf een boot huren, meezeilen of een ticket boeken voor een van de vele boottours die er aangeboden worden. Daarnaast kun je ook peddel surfen of onder begeleiding duiken naar een Romeins schip dat hier voor de kust ligt.

Wie dol is op mediterrane planten en tuinen kan hier ook het hart ophalen. Zoals bekend kent Italië heel veel bijzondere tuinen die behoren tot de mooiste en beroemdste van de wereld en daarvan zijn er in dit gebied een paar heel bijzondere te vinden, zoals I Giardini di Hanbury bij Ventimiglia.

Daarnaast kent Liguria een heerlijke keuken waar typische streekgerechten gecombineerd worden met Franse, Toscaanse en zelfs Arabische invloeden.

In de komende weken geef ik je tips voor attività da non perdere, activiteiten die je niet mag missen, wanneer je in het prachtige gebied van de Riviera dei Fiori bent.

Houd de website van De Italiaanse Culturele Salon in de gaten!

Gedicht Sera di Liguria uit:

Cardarelli, Vincenzo, Poesie, Milano, A. Mondadori editore, 1942.

Foto’s: PW © 2019

Foto Vincenzo Cardarelli: Paolo Monti, Servizio fotografico (Italia, 1957), Fondo Paolo Monti conservato presso il Civico Archivio Fotografico del comune di Milano.

Tekst en copyright Louise Helsloot MA – De Italiaanse Culturele Salon © 2020