Recensione: “Occhi di marrone” di Iacopo Maccioni
Per la versione italiana: leggi in fondo alla pagina
Beste lezers en lezeressen van mijn blog over de Italiaanse literatuur, buongiorno!
Vandaag gaan we van start met een aangrijpende roman van Iacopo Maccioni over vriendschap en liefde gedurende de Tweede Wereldoorlog in de historische context van het concentratiekamp Theresienstadt.
Occhi di marrone:
Tsvi, Dora, haar vader Otto en Zeev, vier levens die elkaar kruisen in een door God verlaten oord, het concentratiekamp van Terezín, ook bekend onder de door de Duitsers gegeven naam Theresienstadt. De inwoners moeten zien te overleven onder inhumane omstandigheden.
In de hoop in leven te blijven, werken de gevangenen gedwongen mee aan een promotiefilm over deze door de Führer aan de Joden geschonken stad, die het kamp weergeeft als een vakantieparadijs. Anderen nemen als musicus in het orkest of als zanger in het koor deel aan de muzikale uitvoering van het Requiem van Verdi, voor het officiële bezoek van enkele hooggeplaatste nazi’s en een delegatie van het Internationale Rode Kruis. In contrast met deze illusie wordt ondertussen dagelijks de lijst met de namen van de mannen, vrouwen en kinderen die op transport gaan naar Auschwitz groter. In deze omstandigheden maken we kennis met Tsvi, die een ontluikende liefde koestert voor Dvora en met haar vader Otto die de realiteit verwart en denkt in een vakantieoord te zijn, omdat hij niet kan bevatten waar hij is aangekomen. Wanhopig zoekt Tsvi de mooie kastanjebruine ogen (occhi di marrone) van Dvora in de rij mensen die verslagen afgevoerd wordt naar een van de laatste transporten en begrijpen we hoe Tsvi zelf als door een wonder, uit een zelfde rij gered is door een militair, toen hij met zijn ouders klaar stond om in te stappen in een van de treinen. Vanaf dat moment lijkt het als of hij niet meer bestaat omdat hij op geen enkele lijst meer voorkomt.
Met zijn roman herdenkt Iacopo Maccioni de talloze slachtoffers van de Shoah. Hij verwoordt op een aangrijpende manier de emoties van angst en wanhoop van zijn personages maar vooral ook hun heldenmoed en medemenselijkheid die blijkt uit hun daden. Heroïsche daden die, zoals hij het zelf verwoordt: “het mogelijk maken voor ons om te blijven geloven in de menselijkheid zelf in momenten van vertwijfeling ”.
De schrijfstijl van Maccioni heeft bijna iets autobiografisch, alsof hij er zelf bij is en vertelt wat hij ziet. Met deze boeiende geëngageerde roman over de Shoah appelleert de auteur mede aan ons moreel besef om het racisme, dat ook in onze tijd op de loer ligt te bestrijden.
Informatie over de auteur:
Ik heb Iacopo Maccioni ontmoet in 2015 in Lucignano in de provincie Arezzo, waar ik deel heb genomen aan een Italiaans-Nederlands congres over inclusie in het Italiaanse onderwijs.
Op de omslag van zijn boek wordt Iacopo Maccioni door Davide Franchi beschreven als een man die houdt van muziek en van reizen, maar vooral als iemand die graag mensen ontmoet en geïnteresseerd is hun verhalen. Als vroegere leerkracht en schoolhoofd heeft hij met veel passie bijgedragen aan het onderwijs in deze regio. Maccioni heeft onderwijscongressen georganiseerd en diverse artikelen gepubliceerd op onderwijs- en opvoedkundig gebied. Daarnaast heeft hij meegewerkt aan de realisatie van Aspettando il maestro (2012), een film van de regisseur Rachid Benhadj over het familieleven van vijf leerlingen van een school in San Savino die samen in een schoolband spelen. Andere werken van de auteur zijn: Onirismi (Europea Edizioni, 2013), uitgekozen voor de Primo Premio di Letteratura Città di Como in 2014 en finalist in 2017, van de Premio Letterario Nazionale Giovane Holden, voor de sectie uitgegeven werken, Ti racconto una storia (Albatrello, 2016) en nu Occhi di marrone (Giovane Holden Edizioni, 2018) waarvoor hij de Premio Nazionale Giovane Holden heeft gewonnen voor de sectie niet uitgegeven werken.
Versione italiana
Cari lettori e care lettrici del mio blog sulla letteratura italiana, buongiorno!
Iniziamo oggi con un romanzo toccante di Iacopo Maccioni sull’amicizia e sull’amore nella Seconda Guerra Mondiale nel contesto storico del campo di concentramento di Theresienstadt:
Occhi di marrone (2018)
Tsvi, Dora, suo padre Otto e Zeev, quattro vite che s’incrociano in un posto dimenticato da Dio: il campo di concentramento di Terezìn, noto anche come Theresienstadt. I prigionieri devono sopravvivere in uno stato disumano. Nella speranza di restare in vita sono anche obbligati a interpretare e realizzare un film propagandistico sulla città regalata dal Führer agli ebrei. Qui il campo è presentato come un paradiso, un luogo ameno di vacanza. Un gruppo numeroso di musicisti e cantanti partecipano alla realizzazione del Requiem di Verdi che sarà eseguito in occasione della visita di alcuni gerarchi nazisti e della Croce Rossa Internazionale. Intanto, a contrasto con quell’illusione, la lista con i nomi degli uomini, delle donne e dei bambini che partono con i convogli per Auschwitz, cresce ogni giorno.
In queste circostanze, facciamo conoscenza con Tsvi, che nutre un amore nascente per Dvora, e con suo padre Otto, il quale, incapace di gestire la realtà e confuso, pensa di essere arrivato in una residenza di vacanza. Disperato Tsvi cerca gli occhi di marrone, della castagna più bella, di Dvora, nelle persone in fila, in attesa di salire in uno degli ultimi convogli. Tsvi, tempo prima, era stato miracolosamente salvato da un militare mentre, in una fila simile, era in attesa di salire sul treno con i suoi genitori. Da quel momento è come non esistesse più perché non inserito più su nessun elenco.
Nel suo romanzo Iacopo Maccioni ricorda tutte le vittime della Shoah. Impressionante come, in modo commovente, esprima i sentimenti di paura e di disperazione dei suoi personaggi, e, soprattutto, come riveli l’umanità di essi attraverso i loro atti di eroismo. Atti che, come scrive l’autore: “ci consentono di poter continuare a credere nell’umanità anche in momenti in cui il dubbio sembra prevalere”.
La scrittura di Maccioni sembra quasi autobiografica, appare come se lui fosse parte della storia e raccontasse quello che vede. Con questo romanzo sulla Shoah, lo scrittore fa appello, inoltre, al nostro senso morale per combattere il razzismo che, anche nei nostri tempi, si presenta come rischio possibile.
Informazioni sull’autore:
Ho incontrato a Iacopo Maccioni nel 2015 quando sono stata a Lucignano, nella provincia di Arezzo, dove ho assistito a un convegno Italiano-Olandese sull’inclusione scolastica.
Sulla copertina del libro, Maccioni è descritto come una persona che ama la musica e viaggiare, ma soprattutto come persona interessata alle storie. E come, da insegnante e dirigente scolastico, abbia contribuito, con molta passione, all’educazione scolastica nella sua regione. Maccioni ha organizzato congressi sull’insegnamento e scritto vari articoli sulla scuola e sull’educazione. Inoltre, l’autore ha collaborato alla realizzazione del film Aspettando il maestro (2012) del regista Rachid Benhadj sulla vita di cinque alunni di una scuola di Monte San Savino che fanno parte di una banda musicale. Altre opere di Iacopo Maccioni sono: Onirismi (Europea Edizioni, 2013) selezionato al Primo Premio di Letteratura Città di Como nel 2014 e finalista, nel 2017, al Premio Letterario Nazionale Giovane Holden, nella sezione opere edite, Ti racconto una storia (Albatrello, 2016) e ora Occhi di marrone (Giovane Holden Edizioni, 2018), con il quale ha vinto il Premio Nazionale Giovane Holden, nella sezione opere inedite.
Iacopo Maccioni, Occhi di marrone, Giovane Holden Edizioni Sas, Viareggio (LU), 2018.
Bestellen kan via: Giovane Holden Edizioni/ e-mail: holden (at) giovaneholden (punt) it
In Nederland als E-book beschikbaar via: Bol.com
ISBN: 978-88-3292-127-4
Per ordini: Giovane Holden Edizioni
email: holden (at) giovaneholden (punto) it
Tekst en copyright Louise Helsloot MA – De Italiaanse Culturele Salon © 2018