Louise’s Liguria: Hotel Angst te Bordighera – geschiedenis en fictie
In Bordighera aan de Riviera di Ponente in Liguria is het hotel Angst aan de Via Romana 76 nog altijd een bezienswaardigheid. Veel toeristen die Bordighera bezoeken willen het monumentale gebouw, dat zich al jaren in een verwaarloosde staat achter een omheining bevindt, alsnog op de foto zetten. Het vroegere hotel trekt zelfs YouTubers aan die over de afzettingen heen klimmen en binnen de spannendste filmpjes voor op het internet maken, bijgaand filmpje geeft je een indruk: https://youtu.be/Bey5rBf68_s
Sinds 1985 valt hotel Angst officieel onder de soprintendenza ai beni culturali, de Italiaanse monumentenzorg en is het vervallen gebouw met het originele naambord nog slechts een stille getuige van wat het imposante hotel eens moet zijn geweest.
Al met al reden genoeg voor mij om meer te willen weten over dit bijzondere hotel en haar geschiedenis …
Terwijl ik begin te lezen over oprichter Adolf Angst en foto’s bekijk van het pand zoals het nu is, moet ik onwillekeurig denken aan een beeld uit de “The Shining”, een horrorfilm uit 1980 van Stanley Kubrick gebaseerd op het boek van Stephen King (1977).
Hierin gaat de hoofdpersoon Jack Torrence, vertolkt door Jack Nicholson, in een afgelegen gebied in de Colorado Rockies een hotel runnen en verliest in die totaal van de buitenwereld geïsoleerde omgeving meer en meer het contact met de werkelijkheid. Via zoontje Danny, die door zijn telepathische gaven het vermogen heeft om in het gruwelijke verleden van het hotel te kunnen kijken, zien wij er diverse geestverschijningen opdoemen.
Over hotel Angst doen onder de Bordigotti, de inwoners van Bordighera, ook diverse verhalen de ronde over gasten die in het hotel de geest van een jonge vrouw hebben waargenomen . . .
Hoe zijn die verhalen ontstaan? Daarvoor duiken we eerst eens in de geschiedenis van het opkomende toerisme in de negentiende eeuw in Bordighera:
De streek vanaf Menton aan de Franse Riviera en van Ventimiglia tot Genua aan de Italiaanse Riviera wordt in die tijd enorm populair. Vooral bij Engelse welgestelde toeristen naar aanleiding van de verschijning van de roman: Il dottor Antonio geschreven door Giovanni Ruffini (1807-1881), in het Engels uitgegeven in Edinburgh in 1855.
Ruffini, was een Italiaanse auteur en patriot die steun zocht voor de eenwording van Italië. Zijn verhaal speelt zich dan ook af in de context van het Risorgimento, de periode van de eenwording van Italië (1830-1870) en vertelt over de onmogelijke liefde tussen de Siciliaanse revolutionair dottor Antonio en Lucy, dochter van de Engelse aristocraat Sir John Davenne. Met beschrijvingen van de bijzondere schoonheid van het landschap in Liguria wekte Ruffini de sympathie en belangstelling op van de Engelsen voor deze regio en Bordighera. In 1937 is zijn roman verfilmd in de Cinecittà studio’s te Roma door de regisseur Enrico Guazzoni.
Naast Engelsen beginnen ook andere buitenlanders de Italiaanse Riviera te ontdekken, zo ook de welgestelde Oostenrijkse ondernemer Adolf Angst (1847-1924) die de ambitie heeft het meest prestigieuze zes sterren luxe hotel ooit neer te willen zetten. Enorm onder de indruk van de natuur, de azuurblauwe zee en de magische sfeer in het gebied rond Bordighera besluit hij die droom in deze plaats te verwezenlijken. Hij vindt al snel een mooi groot stuk land om de plannen te realiseren, maar er is een probleem: op de grond staat het huis van een zekere mevrouw Ghella en om de bouw te kunnen starten moet haar huis gesloopt worden maar deze signora wil het huis niet verkopen. . .Na een juridische strijd over het eigendom van de grond is haar huis uiteindelijk verwoest door een mysterieuze uitslaande brand waarbij zij is omgekomen. Haar lichaam is nooit gevonden. In het Italiaans kun je het verhaal volgen via dit filmpje: https://youtu.be/zq9rMEXAj9Y
Vanaf de opening in 1887 zijn er over het hotel in overlevering allerlei verhalen ontstaan, die, zoals dat gaat met dit soort verhalen, steeds spannender zijn geworden, zoals die over de nachtelijke bezoeken van mevrouw Ghella wiens geest er ‘s nachts ronddoolt waarvan gasten zelfs het ruisen van haar rokken in de gangen hebben waargenomen. . .
Begin 19e eeuw straalt hotel Angst alle elegantie en grandeur uit die typisch is voor de Belle Epoque: een grote oprijlaan met een exotische palmentuin rondom leidt naar de trappen van een enorm bordes en de entree. Er zijn diverse prachtige salons, er is een dameslounge, een rookruimte voor de heren en een bibliotheek. De kamers met bad, hebben stromend water en elektriciteit, wat heel modern is voor die tijd. Men speelt bridge, schaak en tennis. Er worden diverse concerten, bals, thé dansants en culturele activiteiten georganiseerd en in het grote restaurant van het hotel staat een brigade klaar van de best opgeleide koks die culinaire specialiteiten creëren voor de gasten die er in avondjurk en jacquet verschijnen. Naast welgestelde Engelsen en Duitsers brengen ook Fransen, zoals de kunstenaar Claude Monet er hun vakanties door. Zelf royalty zoals koningin Victoria van Engeland bijvoorbeeld heeft plannen gehad om er te gaan logeren. Zij huurt voor zichzelf en haar staf, zelfs het hele hotel af maar moet uiteindelijk, helaas voor Bordighera, afzeggen wegens politieke verplichtingen thuis.
Adolf Angst is belangrijk geweest voor Bordighera. Naast werkgelegenheid voor de inwoners heeft de filantroop gedoneerd aan diverse instellingen waardoor Angst is uitgroepen tot ereburger van Bordighera en de koninklijke onderscheiding het Croce di Cavaliere della Corona d’Italia voor zijn inzet heeft mogen ontvangen.
Naast een glorietijd heeft het hotel ook slechte tijden gekend die zelfs direct in 1887 begonnen toen de eerste bouw van het hotel die gepland was op het Piazza della Stazione is verwoest door een aardbeving. Dat heeft Angst echter niet ontmoedigd want nog datzelfde jaar heropent hij zijn hotel aan de Via Romana. Gedurende de Eerste Wereldoorlog is het gebouw als militair hospitaal in gebruik genomen. Na de dood van Angst in 1924 heeft Max Naudenbousch, de man van zijn dochter Maria, de leiding van het hotel overgenomen, maar de oorlog heeft alles veranderd; de welgestelde en aristocratische buitenlandse toeristen komen niet meer en wie dat wel doet reserveert in minder gedateerde hotels. In de Tweede Wereldoorlog schijnt Mussolini er op aandrang van Hitler nog een diner te hebben georganiseerd voor generaal Franco maar daarna is hotel Angst snel in verval geraakt. Na de sluiting van het hotel in 1946 blijken deuren en raamsponningen als brandstof te zijn gebruikt, is er veel gestolen van marmer tot lampen en zijn decoraties vernield.
In 2018 heeft de gemeente van Bordighera een nieuw bestemmingsplan opgezet voor hotel Angst in samenwerking met projectontwikkelaar Bizzi & Partners Development S.p.A.
Door Susanna Scarabicchi, oprichtster van architectenbureau Tectoo en ingenieur Giuseppe Bessone is vervolgens een driejarige opzet uitgewerkt om hotel Angst te verbouwen tot een appartementencomplex waarbij de klassieke gevel en typische stijlelementen van het monumentale pand bewaard zullen blijven. Er zullen 80 zeer luxe appartementen worden gecreëerd, allemaal met privégarage, meerdere gemeenschappelijke ruimten en twee zwembaden. Daarnaast wordt het park rondom het hotel opnieuw aangelegd door tuinarchitecten die er net als in het originele ontwerp palm – en olijfbomen in verwerken die verwijzen naar de exotische sfeer van vroegere tijden.
Na de officiële presentatie van de bouwplannen is met het het leggen van de eerste steen door burgemeester Giacomo Pallanca van Bordighera in 2018 het project dan echt van start gegaan. Als je het leuk vindt is het verloop ervan te volgen op FaceBook via: https://www.facebook.com/tectooarchitects
Natuurlijk hoopt de gemeente Bordighera met deze verbouwing bij te dragen aan cultuurbehoud en daarnaast buitenlandse investeerders aan te trekken en werkgelegenheid te creëren. Wanneer de verbouwing van het complex eenmaal klaar is kun je je echter afvragen of deze ook werkelijk zal bijdragen aan het welzijn van de Bordigotti, immers bij een appartementengebouw voorzien van de aller modernste snufjes heb je niet zoveel personeel meer nodig en daarnaast is een dergelijke woonstijl slechts weggelegd voor de Pochi eletti, de Happy few…
Illustrazioni:
Foto film Il dott. Antonio: https://en.wikipedia.org/wiki/Doctor_Antonio_(1937_film)
Foto Antonio Ruffini: https://www.bordighera.it/storia/personaggi/giovanni_ruffini
Foto 1 hotel Angst: von Salinger – CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hotel_Angst.001_412.JPG
Foto 2 hotel Angst: von Salinger, CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hotel_Angst.001_219.JPG
Foto 3 hotel Angst, von Salinger, CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hotel_Angst.001_190.JPG
Articoli:
Lucia Baudo, Il ritorno del Dottor Antonio, articolo pubblicato su “Provincia di Imperia” numero 83/84 anno 2000
https://www.bordighera.it/storia/luoghi_ed_edifici/hotel_angst
https://www.riviera24.it/2018/02/giornata-storica-per-bordighera-posata-la-prima-pietra-della-nuova-era-per-lhotel-angst-278893/
Tekst: Louise Helsloot MA – De Italiaanse Culturele Salon © 2020