Vanaf Dolcedo is het ongeveer 70 km. richting Ventimiglia naar het volgende pareltje van deze streek: Dolceacqua:

Letterlijk vertaald betekent Dolceacqua, zoet-water dat zou verwijzen naar de rivier de Nervia die hier in het achterland door de vallei stroomt. Het authentieke plaatsje in de heuvels tussen Ventimiglia en Bordighera heeft oude wortels, zo zijn er archeologische vondsten gedaan die wijzen op nederzettingen in dit gebied uit de ijzertijd. In de tijd van de Romeinen ontstond de antieke burcht Dulcius en door de tijd veranderde deze naam in Dolceacqua.

Dolceacqua is vooral bekend om het Castello dei Doria, het kasteel van de Doria’s een adellijke patriciërs familie die vanaf de dertiende eeuw politiek veel invloed heeft gehad en heerste over Genua en het omliggende gebied. Daarnaast is er in het centrum een inmiddels wereldberoemde asymmetrisch gebogen brug te zien.

 

 

In 1883 bezocht Claude Monet (1840-1926) de Italiaanse Riviera waar hij door Engelse vrienden werd meegenomen naar het achterland van Liguria. Later zou hij dit gebied ook met zijn collega-schilder en vriend Auguste Renoir bezoeken. Monet was zo enorm onder de indruk van de kleuren, van de mediterrane natuur en de inval van het licht in Valle del Nervia dat hij er al gauw vanuit Givenchy opnieuw naar is teruggekeerd om te schilderen. Hij schreef er brieven over aan zijn vriend de kunsthandelaar Paul Durand-Ruel. Dwalend door het achterland heeft hij op een van deze reizen ook Dolceacqua ontdekt. Over Dolceacqua en de brug schreef Monet in 1884:

 

“ […] l’endroit est superbe, il y a un pont qui est un bijou de légèreté ”.

“ […] het is een prachtige plek, er is een brug die een juweel is van lichtheid ”.

 

In dat zelfde jaar maakte hij er twee kunstwerken: Le Chateau de Dolceacqua, (1884), dat zich tegenwoordig bevindt in de collectie van het Musée Marmottan Monet te Parijs en Le vieux pont sur la Nervia (1844) dat is te zien in het The Clark Art Institute, Wiliamstown, Massachusetts.

 

De gemeente Dolceacqua heeft de plaats waar Monet zijn schildersezel zou hebben neergezet gemarkeerd zodat je vanuit zijn perspectief naar de brug en het kasteel kunt kijken.

 

 

 

Bezoek je Dolceacqua dan moet je zeker de culinaire specialiteit proeven die er gemaakt wordt; de Michetta, een dolce, een typisch Italiaans zoet broodje of brioche dat je overal in het dorp kunt kopen. Het recept is ontstaan uit een opmerkelijke middeleeuwse gewoonte: het Jus primae noctis, ofwel het recht op de eerste nacht waarbij een landheer, in het geval van Dolceacqua een markies uit de Doria familie, zich het recht toe-eigent om een jonge dochter van een lijfeigene of een van de boeren die op zijn land werkt te ontmaagden aan de vooravond van haar huwelijk. Dit bizarre lot trof volgens de overlevering ook de beeldschone Lucrezia, een negentien jarig meisje dat verloofd was met een jonge man die Basso heette. Lucrezia vertzette zich tegen de markies die haar vervolgens in de donkerste kerkers van het kasteel liet opsluiten waar zij de hongerdood stierf. Met hulp van een wacht kon Basso doordringen tot de privévertrekken van de markies en zette hem een dolk op de keel. De markies werd gedwongen om een oorkonde op te stellen waarin hij officieel afstand nam van dit wrede gebruik. Het in het Latijn geschreven document werd daarna naar de geestelijken van de San Giorgio kerk gebracht die het vertaalden in dialect. De oorkonde werd daarna opgehangen op het openbare mededelingenbord waar iedereen het kon lezen. Dit alles zou gebeurd zijn in de nacht van 15 augustus.

 

Om de overwinning en het verzet van de dappere Lucrezia te blijven herinneren besloten de vrouwen in het dorp iets te gaan bakken. Toen ze zo bezig waren met meel, eieren, olie en suiker kneedden zij het deeg in de vorm van het vrouwelijke geslachtsorgaan. Spontaan begonnen zij in Ligurisch dialect te zingen Omi, au ,a michetta a damu a chi vuremu nui , dat betekent: Mannen, vanaf nu geven wij onze michetta aan wie wij zelf willen. Wat met dit woord in dialect bedoeld wordt behoeft geen uitleg denk ik…

 

Het Jus primae noctis is een controversieel onderwerp. Vooral in de negentiende en twintigste eeuw was het debat over het onderwerp populair. In die periode is er door diverse geleerden veel onderzoek naar dit onderwerp gedaan: heeft het Jus primae noctis ooit bestaan en is dit “recht” ook vastgelegd in een bestaande wet? Zijn er documenten die dit bewijzen? Gaat het hier om een gewoonte gebaseerd op die van tribale samenlevingen of om een mythe?

Vind je het interessant om daar meer over te weten? Dan zou je bijvoorbeeld onderstaand artikel kunnen lezen van de Amerikaanse historicus, seksuoloog, en emeritus hoogleraar aan de State University New York te Buffalo, Vern. L. Bullough:

Bullough, Vern L. “Jus Primae Noctis or Droit Du Seigneur.” The Journal of Sex Research, vol. 28, no. 1, 1991, pp. 163–166. JSTOR, www.jstor.org/stable/3812958: beschikbaar tegen betaling via: https://www.jstor.org/stable/3812958?seq=1

 

Naast de Michetta produceert men in Dolceacqua ook een eigen rode wijn, de Rosseso wijn die lekker combineert met regionale  boerenrecepten in dit gebied zoals een pizza gemaakt op basis van ei, lokale kaas, groenten en kruiden.

 

 

Video Dolceacqua, Italia.it.

Wil je meer weten over de geschiedenis van Dolceacqua? Download de brochure via de link:

http://www.dolceacqua.it/turismo/images/stories/immagini-fisse/Map-En.pdf

Met dank aan: Dolceacqua.it progetto a cura di Assessorato al Turismo e alla Cultura del Comune di Dolceacqua, via Roma, 50 – 18035 Dolceacqua (Imperia).

Foto’s kunstwerken Monet Dolceacqua:

http://www.dolceacqua.it/turismo/

Tekst en copyright Louise Helsloot MA – De Italiaanse Culturele Salon © 2020